Prof. Marek Orkisz w „Księdze lotników polskich 1918-2021”
W 103. rocznicę powstania polskiego lotnictwa i jego dokonań dla uhonorowania i upamiętnienia ludzi lotnictwa opublikowano tom II „Księgi lotników polskich 1918-2021”. W książce zaprezentowano postacie polskiego lotnictwa, którzy odegrali znaczącą rolę w budowaniu obecnych i przyszłych sił powietrznych. Na kartach księgi wśród wyróżnionych polskich lotników znalazł się płk prof. dr hab. inż. Marek Zbigniew Orkisz.
Tematyka księgi
W 103. rocznicę powstania polskiego lotnictwa wydawnictwo Bellona wydało tom II „Księgi lotników polskich 1918-2021”, w której zaprezentowano sylwetki lotników zasłużonych dla polskich skrzydeł – miłośników przestworzy, obrońców powietrznych granic Rzeczypospolitej, bez reszty oddanych lotniczej sprawie. Historia polskiego lotnictwa potwierdza, że jego najważniejszą wartością byli i są niewątpliwie ludzie.
Jak można przeczytać we wstępie do księgi, zamieszczone portrety najwybitniejszych ludzi lotnictwa są świadectwem roli, jaką odegrali w budowaniu obecnych i przyszłych sił powietrznych. „Spośród sylwetek tysięcy polskich lotników, których nie sposób zaprezentować w jednym tomie, wybrano tych najbardziej zasłużonych, szczególnie znanych w środowisku. To oni decydowali bezpośrednio o wizerunku polskich skrzydeł, będąc jednocześnie wzorem dla innych. Dla współczesnego pokolenia i przyszłych lotników stanowią wzór i zachętę do pracy, lecz także są dowodem na to, co można dzięki niej osiągnąć” – pisze redaktor Józef Zieliński.
Sylwetka naukowa prof. dr. hab. inż. Marka Orkisza
Obok wyróżnionych polskich lotników przedstawiono sylwetkę naukowca Politechniki Rzeszowskiej prof. dr. hab. inż. Marka Orkisza, pierwszego profesora tytularnego Szkoły Orląt. Prof. M. Orkisz jest absolwentem Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Na tej uczelni uzyskał w 1985 r. stopień doktora nauk technicznych, a w 1991 r. stopień doktora habilitowanego. W 1999 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał mu tytuł naukowy profesora nauk technicznych. Podczas 28-letniej służby w Wyższej Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie pełnił w niej funkcję od wykładowcy do profesora zwyczajnego – kierownika Katedry Techniki Lotniczej. Przedmiotem jego zainteresowań były: silniki tłokowe, technika lotnicza, silniki lotnicze, konstrukcje samolotów, a także zagadnienia z dziedziny kształcenia pilotów wojskowych, wykorzystania bezzałogowych aparatów latających oraz inżynierii kosmicznej i satelitarnej.
W 2002 r. związał się z Politechniką Rzeszowską, pełniąc kolejno funkcje: dziekana Wydziału Budowy Maszyn i Lotnictwa (2002–2005), prorektora ds. rozwoju (2008–2012), rektora Politechniki Rzeszowskiej (2012–2016). Do 30 grudnia 2020 r. pełnił funkcję kierownika Katedry Inżynierii Lotniczej i Kosmicznej, która powstała z jego inicjatywy (przekształcona z Katedry Samolotów i Silników Lotniczych). Prof. Marek Orkisz jest pomysłodawcą powołania przy radach wydziałów Politechniki Rzeszowskiej rad gospodarczych skupiających przedstawicieli otoczenia gospodarczego. Jest także współinicjatorem powstania w Rzeszowie Oddziału Terenowego Polskiej Agencji Kosmicznej oraz budowy na Podkarpaciu europejskiej infrastruktury badawczej „ELA-MAT Podkarpackie” (Europejskie Laboratorium Badań Materiałowych dla Potrzeb Energetyki Opartej na Fuzji Termojądrowej). Jest również kierownikiem projektów rozwojowych dotyczących budowy motoszybowca nowej generacji AOS-71 (projekt wyróżniany nagrodami w kraju i za granicą) napędzanego silnikiem elektrycznym oraz jego modyfikacji zasilanej wodorowym ogniwem paliwowym AOS-H2. Ponadto był kierownikiem i/lub realizatorem 23 projektów badawczych (własnych, promotorskich, rozwojowych, Inicjatywy Technologicznej, 7. Programu Ramowego UE, funduszy strukturalnych, projektów badań stosowanych).
W latach 2015-2020 był członkiem pierwszej Rady Polskiej Agencji Kosmicznej, a w latach 2015-2019 członkiem Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN. Otrzymał odznaczenia: Krzyż Oficerski i Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty i Brązowy Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej. Decyzją Senatu PRz od 1 stycznia 2021 r. prof. Marek Orkisz jest członkiem Rady Uczelni na kadencję 2021–2024 i zastępcą przewodniczącej Rady.
