Zagrożenia i wyzwania bezpieczeństwa współczesnego świata
Cyberprzestrzeń jako nowa technologia oprócz korzyści niesie za sobą nieznane dotąd zagrożenia, istotne są zatem strategie i działania podejmowane na rzecz jej ochrony na poziomie krajowym i międzynarodowym. Ważna jest również rola, jaką odgrywa polityka zwalczania cyberprzestępczości, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru IT, prawnego, politycznego, społecznego i ekonomicznego. Te wszystkie zagadnienia zostały poruszone podczas V edycji Międzynarodowej Konferencji z cyklu „Zagrożenia i wyzwania bezpieczeństwa współczesnego świata”.
Organizatorzy wydarzenia
Głównym organizatorem konferencji była Fundacja Prowadzenia Badań Naukowych. Współorganizatorami wydarzenia byli: Wydział Zarządzania Politechniki Rzeszowskiej, Istanbul Commerce University, Centrum Doktryn Szkolenia Sił Zbrojnych, Ostbayerische Technische Hochschule Regensburg, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Przemyślu.
Otwarcie konferencji
Przedstawicieli instytucji, urzędów, formacji, służb specjalnych, wymiaru sprawiedliwości, środowisk naukowych oraz studentów przywitała dr hab. Izabela Oleksiewicz, prof. PRz. Konferencję otworzył prorektor ds. studenckich naszej uczelni prof. dr hab. Grzegorz Ostasz. Głos zabrali również: dziekan Wydziału Zarządzania dr hab. Beata Zatwarnicka-Madura, prof. PRz, członek Zarządu Województwa Podkarpackiego Stanisław Kruczek oraz Sławomir Świder działający w imieniu zastępcy prezydenta Rzeszowa. W wydarzeniu uczestniczyli również: dyrektor Departamentu Strategii Polityki Zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych dr hab. Jacek Reginia-Zacharski, prof. UŁ, ekspert Ministerstwa Spraw Zagranicznych dr hab. Radosław Bania, Marek Kołtuna z Ministerstwa Obrony Narodowej, dyrektor Centrum Prewencji Terrorystycznej Anna Tarkowska, Sławomir Gola z Departamentu Informatyzacji, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, radny Miasta Rzeszowa Witold Walawender, międzynarodowy przedstawiciel Uczelni OTH w Regensburgu prof. Marcus Beresinsky, prorektor ds. studenckich Akademii Sztuki Wojennej prof. dr hab. Jarosław Gryz, dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych płk. dr Andrzej Lis, przewodniczący dyscypliny bezpieczeństwo wewnętrzne na naszej uczelni prof. dr hab. Marcin Jurgilewicz.
Sesje plenarne
Pierwsza sesja plenarna była poświęcona tematyce cyberbezpieczeństwa państwa we współczesnym świecie. Prof. dr hab. Grzegorz Ostasz w wykładzie nt. „Technologie informacyjne wokół doświadczeń XX wieku” podkreślał ewolucję zjawiska cyberbezpieczeństwa, nawiązując do znanych przykładów łamania kodów podczas wojny. Prof. dr hab. Piotr Dela w prelekcji nt. „Aktualnych wyzwań cyberbezpieczeństwa” starał się uwypuklić istotę białego wywiadu. Dr hab. Jacek Reginia-Zacharski, prof. UŁ w postawionej przez siebie tezie „Czy istnieje doktryna pokoju w cyberprzestrzeni?” próbował odnieść się do pojęcia pokoju w sieci i w rzeczywistości, a następnie skonfrontować te dwa potencjalnie sprzeczne ze sobą zjawiska. Ostatni prelegent dr hab. Radosław Bania, prof. UŁ, ekspert MSZ, prezentując temat „Kwestii kontroli zbrojeń w relacjach amerykańsko-rosyjskich w pierwszych dekadach XXI w.” poruszał znaczenie teorii liberalizmu stosunków międzynarodowych po upadku zimnej wojny w różnych obszarach działania, w tym w cyberprzestrzeni.
Przedmiotem obrad drugiej sesji były zagrożenia cyberspołeczeństwa na poziomie państwowym i międzynarodowym. Prezes Sądu Okręgowego w Rzeszowie SSA Waldemar Krok omówił zagadnienie cyberprzestępczości na przykładzie wybranych orzeczeń Sądu Najwyższego. Dr Arita Masłowska, Sędzia SR w Rzeszowie wygłosiła odczyt nt. „Cyberprzestępczość – wybrane aspekty karnoprocesowe”. Marek Kołtun, ekspert MON przedstawił zagadnienie „Białego wywiadu jako narzędzia do identyfikacji cyberprzestępców”. Dr Piotr Kułakowski przybliżył słuchaczom, jaką rolę pełni ABW w systemie bezpieczeństwa informacyjnego państwa wobec zagrożeń ze strony rosyjskiej dezinformacji w cyberprzestrzeni. Na zakończenie sesji Sławomir Gola, przedstawiciel Ministerstwa Klimatu i Środowiska wygłosił referat zatytułowany „Zagrożenia i wyzwania dla sektora energii w obszarze cyberbezpieczeństwa w związku z wprowadzeniem dyrektywy CERT”.
Ostatnia trzecia sesja plenarna była poświęcona strategii przeciwdziałania cyberprzestępczości na poziomie regionalnym. Prof. dr hab. Jarosław Gryz wygłosił wykład nt. „Strategii cyberbezpieczeństwa Polski po 2022 r.”, a prof. dr hab. Piotr Mickiewicz poruszył problematykę ochrony cybernetycznej morskich farm wiatrowych. Płk dr Robert Reczkowski zaprezentował znaczenie „Cognitive Warfare – nowy/stary wymiar konfliktów zbrojnych”. Przedstawiciele Politechniki Rzeszowskiej płk dr inż. Marek Barć wprowadził słuchaczy w problematykę ochrony informacji w walce zbrojnej, a płk dr inż. Wiesław Lewicki omówił walkę informacyjną jako element cyberbezpieczeństwa.
Panele dyskusyjne
W drugim dniu konferencji równolegle odbywało się osiem paneli dyskusyjnych. W sesji dotyczącej „Implementacji strategii ochrony cyberprzestrzenii Unii Europejskiej na poziomie regionalnym” udział wzięli: prof. dr. Markus Bresinsky, prof. dr. phil. habil. Karsten Weber, Francesca Strat, Johanna Schroeder, Johanna Kyi z OTH Regensburg, prof. Sabri OZ, Dr. Özcan Oğuz z Uniwersytetu w Istambule, Carsten J. Pinnow, Dipl.-Ing. Dirk C. Pinnow, VDI, dr Mustafa Emre Civelek z Antalya Bilim University. W sesji nt. „Ochrony cyberprzestrzeni w dobie wojny z Ukrainą – nowe wyzwania” uczestniczyli: prof. dr hab. Yewgen Magda, NTUU, płk dr Andrzej Lis, CDiS SZ, UMK, dr hab. Marek Górka, prof. PK, dr hab. Marek Magniszewski, prof. PRz.
W sesji „Zarządzanie finansami w warunkach cyberzagrożeń” wykłady wygłosili Sławomir Świder z Urzędu Miasta Rzeszowa i Michał Trojanowski z firmy Asseco-Comcert, dr Agnieszka Pieniążek z PANS, a także mgr Natalia Karpiuk-Wawryszuk z UMCS. Ostatnimi mówcami byli studenci Koła Polityki Bezpieczeństwa Państwa Politechniki Rzeszowskiej: Seweryn Walas, Kacper Mazurek i Piotr Padula. Kolejna sesja dotyczyła „Komunikacji marketingowej w warunkach cyberzagrożeń i IT jako źródeł przewagi konkurencyjnej”. Prelekcje zaprezentowali: dr Agata Surówka, dr inż. Bożydar Ziółkowski, dr hab. Teresa Piecuch, prof. PRz, dr hab. inż. Janusz Strojny, prof. PRz, dr hab. Bogusław Bembenek, prof. PRz wraz z dr Bettiną Bruns z Leibniz-Institut für Länderkunde Lipsk. Podczas sesji „Nowe technologie i zarządzanie bezpieczeństwem wobec cyberzagrożeń” można było wysłuchać wystąpień m.in. dr. hab. Mariusza Ruszla, prof. PRz, dr Elżbiety Kurzępy-Piękoś i dr Doroty Kamudy z Politechniki Rzeszowskiej, dr. Sławomira Żurawskiego z PANS w Chełmie, mgr Sylwii Zaborskiej z UMCS.
W kolejnej sesji „Wyzwania bezpieczeństwa w wymiarze technologiczno-społecznym” dr Justyna Stecko zaprezentowała aksjologiczne wyzwania w kontekście przyszłych technologii. Dr Dariusz Rałowski przedstawił zagadnienie „Bezpieczeństwo teleinformatycznych systemów ochrony ludności”, a dr hab. Artur Woźny, prof. PRz omówił kwestię uzależnienia młodzieży od cyberprzestrzeni. Natomiast ppłk Tomasz Gabrych z CDiS SZ przedstawił aktualne trendy w obszarze nowoczesnych technologii i ich wpływ na bezpieczeństwo państwa. Dr Dolores Piwek z ASzWoj zaprezentowała cyberbezpieczeństwo w ruchu lotniczym, a dr Beata Gocko i dr Andrzej Kawecki z PANS w Przemyślu omówili skalę i dynamikę przestępstw komputerowych w Polsce. Dr Małgorzata Chackiewicz z ASzWoj starała się wytłumaczyć, na czym polega zarządzanie bezpieczeństwem zewnętrznej granicy UE na przykładzie przejść granicznych na Podkarpaciu. Dr Iwona Lasek-Surowiec z PANS w Chełmie wygłosiła prelekcję „Bezpieczeństwo środków finansowych klientów w świetle regulaminów bankowych dotyczących obrotu bezgotówkowego”. Na koniec sesji studentka Julia Mazurkiewicz z Krakowskiej Akademii im. A. Frycza Modrzewskiego wygłosiła referat nt. „Ochrona wizerunku dziecka w kontekście sharentingu”.
Sesja zatytułowana „Wyzwania bezpieczeństwa w wymiarze polityczno-prawnym” ukazała skalę zjawiska, jakim jest cyberprzestępczość od strony prawnej i politycznej. Wśród licznych i ciekawych wystąpień warto zwrócić uwagę na kilka najważniejszych kwestii poruszanych przez panelistów. Dr Zygmunt Dudek z Politechniki Rzeszowskiej podkreślił istotę współpracy organów ścigania z operatorami logistycznymi i internetowymi platformami handlowymi w zakresie zwalczania przestępczości. Prokurator dr Wojciech Kosior poruszył bardzo aktualne zagadnienie, jakim jest wykorzystanie AI w działalności przestępczej. Prokurator Bogusław Olewiński zaprezentował natomiast zadania organów ścigania w zwalczeniu cyberprzestępczości. Interesujący wykład wygłosiła dr Dagmara Florek-Klęsk z naszej uczelni na temat współczesnych zagrożeń dla bezpieczeństwa ruchu powietrznego, wskazując ich praktyczne i statystyczne znaczenie. Podczas sesji dotyczącej „Działania organizacji międzynarodowych i innych instytucji w zakresie ochrony cyberprzestrzenii” dr Dawid Orłowski z ASzWoj przedstawił „Bezpieczeństwo informacji w dobie nowych technologii – wyzwania i perspektywy dla zarządzania organizacjami”. Dr Małgorzata Trybus z UR wskazała, czym są cyberprzestępstwa w polskim ustawodawstwie karnym, a dr Ewa Pogorzała z Akademii Zamojskiej wygłosiła referat nt. działania UE na rzecz zwalczania mowy nienawiści na tle etnicznym w Internecie. Dr Kamil Strzępek z UKSW zaprezentował, co oznacza kwestia konfliktu cyber na tle stosowania Karty Narodów Zjednoczonych. Wiktoria Plichta ukazała NATO jako strategiczną rywalizację w cyberprzestrzeni w obliczu zagrożeń i wyzwań dla międzynarodowego bezpieczeństwa technologicznego. Studenci Politechniki Rzeszowskiej Kinga Matusz i Filip Ferenc podjęli natomiast tematy związane z NATO i EBC w kontekście cyberzagrożeń.
W konferencji wzięło udział 80 prelegentów z Polski, Niemiec, Turcji i Ukrainy. W wydarzeniu uczestniczyli także studenci Politechniki Rzeszowskiej oraz członkowie Koła Naukowego Polityka Bezpieczeństwa Państwa, którzy aktywnie brali udział w jego przygotowaniu.
Projekt był dofinansowywany z środków własnych oraz dzięki grantom uzyskanym od Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Asseco-Comcert i Fundacji Rozwoju Politechniki Rzeszowskiej. Przedsięwzięcie otrzymało liczne patronaty honorowe i patronaty medialne, w tym: Parlamentu Europejskiego, Sejmu RP, NASK, TVP3, Radio Rzeszów. Konferencja została zorganizowana w ramach kampanii NUP2x35.
